Veal Veng Reconciliation Center: Classroom Forum on the History of Democratic Kampuchea(1975-1979)
January,17,2025
Photos By Thy Kimhong and Chan Narith
Documentation Center of Cambodia Archives
នៅវេលាម៉ោង៨:០០នាទីព្រឹក ថ្ងៃទី១៧ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រុមការងារទូរទស្សន៍ NHK បានមកមជ្ឈមណ្ឌលផ្សះផ្សាវាលវែង ដើម្បីថតខ្សែភាពយន្តឯកសារស្តីពីសកម្មភាពសិស្សានុសិស្សមកពីវិទ្យាល័យ ហ៊ុន សែន ប្រម៉ោយចំនួន១៥ (ស្រី១២នាក់) មកចូលរួមវេទិការថ្នាក់រៀនស្តីអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥-១៩៧៩) លើប្រធានបទ៖ ការជម្លៀសប្រជាជនចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ និងការជម្លៀសដោយបង្ខំដំណាក់កាលទី២ និងទី៣ និយមន័យអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងការទប់ស្កាត់អំពើរឃោរឃៅធ្ងន់ធ្ងរជួបជុំគ្នា។
គោលបំណងដែលមជ្ឈមណ្ឌលផ្សះផ្សាវាលវែងរៀបចំវេទិកាថ្នាក់រៀនស្តីអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥-១៩៧៩) គឺចង់ឲ្យសិស្សានុសិស្សមានការយល់ដឹងនិងសិក្សារៀនសូត្របន្ថែមទៀតអំពីអត្ថប្រយោជន៍ប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យក្នុងឆ្នាំ(១៩៧៥-១៩៧៩) និយមន័យនៃអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ការទប់ស្កាត់ និងកត្តាដែលនាំឲ្យកើតមានផលប៉ះពាល់នាពេលអនាគត។ សិស្សានុសិស្សត្រូវមានគំនិតផ្លាស់ប្តូរការគិតពីការប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា មកជាការជំរុញពីការពិភាក្សាអំពីកេរដំណែលប្រវត្តិសាស្ត្រ នៅក្នុងសង្គម គ្រួសារ សហគមន៍ និងប្រទេសជាតិ។
មុនវេទិកាថ្នាក់រៀនចាប់ផ្តើម ឡុង ដានី នាយកមជ្ឈមណ្ឌលផ្សះផ្សាវាលវែង បានប្រាប់ដល់សិស្សនុសិស្សថា មជ្ឈមណ្ឌលផ្សះផ្សាវាលវែងបានបើកជាសាធារណៈនៅថ្ងៃទី ០១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ ជាមួយនឹងវត្ថុបំណងចំនួន៤ដូចខាងក្រោម៖
១- ដើម្បីបង្ហាញពីព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្រ្តប្រទេសកម្ពុជាចាប់ពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០ រហូតដល់ទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០។
២-ដើម្បីពង្រឹងដល់ដំណើរការសន្តិភាព និងការទប់ស្កាត់ជម្លោះនានាតាមរយៈកម្មវិធីអប់រំ។ កម្មវិធីអប់រំនេះនិងផ្តល់ឪកាសឲ្យសិស្សានុសិស្សជំនាន់ក្រោយដែលភាគច្រើនរស់នៅតាមទីជនបទបាន មកចូលរួមរៀនសូត្រ។
៣- លើកទឹកចិត្តដល់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម ក្នុងការចែករំលែកអំពីរឿងរ៉ាវ និងបទ ពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួនដល់សិស្សានុសិស្សជំនាន់ក្រោយ។
៤- ប្រមែប្រមូលរឿងរ៉ាវរបស់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម និងទីតាំងបទឧក្រិដ្ឋដែលបានបន្សល់ ពីរបបខ្មែរក្រហម។
ជាកិច្ចបន្ទាប់មក ឡុង ដានី បានឲ្យសិស្សានុសិ្សបំពេញតារាងស្ទាបស្ទង់មតិអំពីចំណេះដឹងរបស់សិស្សានុសិស្សទាក់ទងនឹងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរក្រហម និយមន័យអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងការទប់ស្កាត់អំពើឃោរឃៅធ្ងន់ធ្ងរនៅមុនការធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរក្រហម (១៩៧៥-១៩៧៩) លើប្រធានបទការលើប្រធានបទការឡើងកាន់អំណាចរបស់ខ្មែរក្រហម៖ ការជម្លៀសប្រជាជនចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ និងការជម្លៀសដោយបង្ខំដំណាក់កាលទី២ និងទី៣ និយមន័យអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងការទប់ស្កាត់អំពើរនេះ។ ដានី បានលើកយកវិធីសាស្ត្រ K-W-L និងអំណានជំពូកមកបង្រៀនយុវជន។ ដោយចាប់ផ្តើមសួរសំណួរទៅសិស្សានុសិស្សទាំងអស់ថា តើប្អូនៗបានដឹងអ្វីខ្លះអំពីរបបខ្មែរក្រហម? បន្ទាប់មក ដានី សួរសំណួរទៅកាន់សិស្សានុសិស្សទាំងអស់ តើប្អូនៗមានចង់ដឹងអ្វីខ្លះអំពីរបបខ្មែរក្រហម? ដានី បានឲ្យយុវជនស្ម័គ្រចិត្តអានអត្ថបទការជម្លៀសដោយបង្ខំក្នុងដំណាក់កាលទី២ និងទី៣ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ដានី ធ្វើបទបង្ហាញអំពីការឡើងកាន់អំណាចរបស់ខ្មែរក្រហម៖ ការជម្លៀសប្រជាជនចេញពីទីក្រុង ក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥ -១៩៧៩)ខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសប្រជាជនដោយបង្ខំមានបីដំណាក់កាលដូចខាងក្រោម៖
១) នៅថ្ងៃទី១៧ខែមសា ឆ្នាំ១៩៧៥ បន្ទាប់ពីកងទ័ពខ្មែរក្រហមចូលកាន់កាប់ទីក្រុងភ្នំពេញ បានរយៈពេល២ទៅ៣ម៉ោង មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមបានបញ្ជាឲ្យកងទ័ពខ្មែរក្រហមចាប់ផ្តើមជម្លៀសប្រជាជនដោយបង្ខំចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ និងទីប្រជុំជននានា ទៅធ្វើការងារពលកម្មដ៏លំបាកវេទនានៅតាមវាលស្រែនៃតំបន់ដាច់ស្រយាលនៃប្រទេសកម្ពុជា។ កងទ័ពខ្មែរក្រហមបានយកលេសក្នុងការជម្លៀសប្រជាជនចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងមកទម្លាក់គ្រាប់នៅទីក្រុងភ្នំពេញ ប្រជាជនត្រូវជម្លៀសចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញតែរយៈពេល៣ថ្ងៃនឹងបានវិលត្រឡប់មកផ្ទះវិញហើយ ដូច្នេះប្រជាជនទាំងអស់មិនចាំបាច់ទ្រព្យសម្បត្តិច្រើនទៅតាមខ្លួន និងចាក់សោផ្ទះទេ។ ប៉ុន្តែកាពិតខ្មែរក្រហមមិនបានអនុញាតឲ្យប្រជាជនត្រឡប់មកផ្ទះវិញពេញមួយរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥ – ១៩៧៩)។ បន្ទាប់ពីដួលរលំនៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ប្រជាជនជម្លៀសច្រើនលើសលប់បានស្លាប់ដោយសារការសម្លាប់ ធ្វើការងារហួសកម្លាំង និងអត់អាហារ។
២)ចាប់តាំងពីចុងឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហមបានការផ្លាស់ទីប្រជាជន ជាពិសេសប្រជាជនថ្មីដោយបង្ខំនៅតាមទីជនបទមួយទៅតាមទីជនបទមួយទៀត ម្តងហើយម្តងទៀត នៅក្នុងភូមិភាគកណ្តាល ភូមិភាគនិរតី ភូមិភាគបស្ចឹម ភូមិភាគបូព៌ា (រួមបញ្ចូលទាំងការផ្លាស់ទីតាមរយៈរថភ្លើងពីភូមិភាគនិរតី និងភូមិភាគបស្ចិម ទៅកាន់ភូមិភាគពាយ័ព្យ)។ ការផ្លាស់ទីប្រជាជននេះពុំមានជូនដំណឹងជាមុនបានបង្កជាទុក្ខវេទនា និងភាពលំបាកលំបិនដល់ប្រជាជន និងសហគមន៍ជាខ្លាំង។
៣) ចាប់តាំងពីរបបខ្មែរក្រហមធ្វើសង្រ្គាមតាមព្រំដែនជាមួយប្រទេសវៀតណាម នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៧ ខ្មែរក្រហមចាប់ផ្តើមលែងទុកចិត្តលើកម្មាភិបាល យុទ្ធជន និងប្រជាជននៅភូមិភាគបូព៌ា។ ប្រជាជនភូមិភាគបូព៌ាត្រូវបានខ្មែរក្រហមចោទប្រកាន់ថាជាមនុស្សដែលមានក្បាលយួនខ្លួនខ្មែរ។ ប្រជាជនភូមិភាគបូព៌ាទាំងអស់ជាគោលដៅនៃការជម្លៀសដោយបង្ខំចេញពីភូមិភាគបូព៌ាទៅភូមិភាគពាយ័ព្យ ភូមិភាគកណ្តាល និងភូមិភាគឧត្តរ។ ការជម្លៀសដោយបង្ខំ នេះបានបណ្តាលឲ្យប្រជាជនភូមិភាគបូព៌ាជាច្រើនបានស្លាប់ដោយសារខ្មែរក្រហមសម្លាប់ អត់អាហារ និងជំងឺគ្មានថ្នាំព្យាបាល។
បន្ទាប់ពីការធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរក្រហម ដានី ក៏បានធ្វើបទបង្ហាញជាសង្ខេបអំពីដំណើរការអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា សំណុំរឿង ០០១ និងសំណុំរឿង ០០២ (សំណុំរឿង០០២ វគ្គទី១ និងសំណុំ០០២ វគ្គទី២)។ និយមន័យអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ធាតុផ្សំនៃអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងការទប់ស្កាត់អំពើនេះ។ នៅចុងបញ្ចប់នៃវេទិការថ្នាក់រៀន ដានី បានស្នើសុំឲ្យសិស្សានុសិស្សបំពេញតារាងស្ទាបស្ទង់មតិអំពីថាតើសិស្សានុសិស្សបានកើនឡើងចំណេះដឹងស្តីពីអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥-១៩៧៩) និយមន័យអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងការទប់ស្កាត់អំពើរឃោរឃៅធ្ងន់ធ្ងរ ដែរឬទេ?
ចំណាប់អារម្មណ៍៖
១) ភ័ណ ផល ភេទប្រុស អាយុ១៩ឆ្នាំ ជាសិស្សថ្នាក់ទី១២ មកពីសាលាវិទ្យាល័យហ៊ុនសែនប្រម៉ោយមានប្រសាសន៍ថា ខ្ញុំមានអារម្មណ៍សប្បាយចិត្ត និងរំភើបជាខ្លាំង នៅពេលដែលបានចូលរួមក្នុងវេទិការថ្នាក់រៀនស្ដីអំពីរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ(១៩៧៥-១៩៧៩) ព្រោះបានធ្វើឲ្យខ្ញុំបានយល់ដឹងអំពីប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ប្រទេសកម្ពុជាកាន់តែច្រើនបន្ថែមទៀតដូចជា ការសម្លាប់សត្រូវខាងក្នុង និងសត្រូវខាងក្រៅ ការអនុវត្តន៍ច្បាប់តាមគោលការណ៍ដឹកនាំរបស់លោក នួន ជា និង លោក ខៀវ សំផន ការកាត់ទោសលើមេដឹកនាំធំៗក្នុងរបបខ្មែរក្រហម និងការទប់ស្កាត់អំពើហិង្សានានា ដើម្បីកុំឲ្យរបបខ្មែរក្រហមវិលត្រឡប់មកវិញ។
២) ប៉ែត ស្រីឌៀ ភេទស្រី អាយុ១៧ឆ្នាំ ជាសិស្សថ្នាក់ទី១១ មកពីសាលាវិទ្យាល័យហ៊ុនសែនប្រម៉ោយ។ នាងខ្ញុំមានអារម្មណ៍សោមនស្សរីករាយយ៉ាងខ្លាំង ដែលបានចូលរួមសំណេះសំណាលចែករំលែកចំណេះដឹងពីប្រវត្តិសាស្ត្រ និងទទួលបានចំណេះដឹងបន្ថែមពីការចូលរួមថ្នាក់រៀននេះ។ ខ្ញុំទទួលបានចំណេះដឹង និងយល់ដឹងនូវចំណុចមួយចំនួនក្នុងរបបខ្មែរក្រហមបានច្បាស់ជាងមុនទាក់ទងទៅនឹងការជម្លៀសប្រជាជនទាំងបីដំណាក់កាល ការរស់នៅ ការធ្វើការងារដោយប្រើកម្លាំង ដឹងពីរបៀបហូបចុករបស់ប្រជាជនខ្មែរនាសម័យកាលនោះ។
៣) ពឿន ឃុននូ ភេទស្រី អាយុ១៧ឆ្នាំ ជាសិស្សថ្នាក់ទី១១ មកពីវិទ្យាល័យហ៊ុនសែនប្រម៉ោយ។ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍សប្បាយរីករាយដែលបានចូលរួមវេទិការថ្នាក់រៀន ដែលរៀបចំដោយមជ្ឈមណ្ឌលផ្សះផ្សាវាលវែង បន្ទាប់ពីធ្វើបទបង្ហាញរបស់លោកគ្រូ ឡុង ដានី នាងខ្ញុំទទួលបានចំណេះជាច្រើនដូចជា ដឹងអំពីការជម្លៀសប្រជាជនដោយបង្ខំក្នុងរបបខ្មែរក្រហមពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយទៀត ដោយធ្វើដំណើរតាមរថភ្លើង តាមឡាននិងតាមទូក ហើយខ្ញុំទទួលបានចំណេះដឹងអំពីការទប់ស្កាត់មិនឲ្យរបបប្រល័យពូជសាសន៍វិលត្រឡប់មកវិញ។
អង្គេតការណ៍៖
• សិស្សានុសិស្សទាំងអស់មានអារម្មណ៍សប្បាយរីករាយ
• សិក្សានុសិស្សទាំងអស់ស្លៀកសម្លៀកបំពាក់បានសមរម្យ
• សិស្សទាំងអស់យកចិត្តទុកដាក់ស្ដាប់ និងកត់ត្រារាល់ចំណុចសំខាន់ក្នុងពេលបង្រៀន
• សិស្សានុសិស្សយល់បានកាន់តែច្បាស់អំពីរឿងរ៉ាវដែលបានកើតឡើងក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥-១៩៧៩
• សិក្សានុសិស្សទាំងអស់មានមានភាពក្លាហានក្នុងការ ចែករំលែកចំណេះដឹង សួរសំណួរ និងឆ្លើយសំណួរក្នុងពេលបង្រៀន
• សិស្សានិសិស្សមានសៀវភៅកត់ត្រាគ្រប់ៗគ្នា
• សិក្សានុសិស្សទាំងអស់មានឥរិយាបទ និងអាកប្បកិរិយាសមរម្យ។
របាយការណ៍ដោយ៖ ឡុង ដានី
